” تاثیر هنر وو وی تائو بر گسترش عملکرد نیمکره های مغز “

مغز،مجموعه آنتن هایی است که اطلاعات حواس مختلف داخلی وخارجی بدن را به کالبدهای مختلف وجودی انسان مانند کالبد ذهنی (بخش ادراکات)، کالبد روانی (بخش احساسات)، وسایر کالبدها مخابره کرده یا از آن ها دریافت وبه زبان جسم ترجمه می کند. در دنیای علم مغز انسان را مانند یک ابر رایانه در نظرمی گیرند که فرمانده بدن بوده وهدایت کننده ی تمام مسیرهای فکری وحیاتی انسان است.مغز در کنار طناب نخاعی، دستگاه عصبی مرکزی را تشکیل می دهد و از دو نيم كره مخی تشكيل يافته است؛ نيم كره چپ و نيم كره راست. اين دو نيم كره با دسته ای از رشته های عصبی به يكديگر مرتبط هستند و بزرگ ترين اين رشته ها جسم پينه ای نام دارد. جسم پينه ای به دو طرف مغز امكان می دهد تا با سهولت بيشتر تبادل اطلاعات داشته باشند.

دانشمندان مغز را به چهار ناحيه به نام لُب  تقسيم می كنند. اين چهار لب عبارتند از:

 پس سری ، پيشانی ، آهيانه ای و گيجگاهی  .لب پس سری در بخش ميانی عقب مغز قرار دارد.اين منطقه با فعاليتهای هدفمندی چون قضاوت، خلاقيت، حل مسئله و برنامه ريزی سر وكاردارد. لب آهيانه ای در ناحيه بالای عقب مغز است و پردازش كاربردهای زبانی و حسی پيشرفته تر را بر عهده دارد. لبهای گيجگاهی نيز عمدتاً مسئول شنيدار، حافظه، معنا و زبان هستند. درعملكرد اين لبها نوعی همپوشانی نيز ديده می شود.

محققان دو روش برخورد را با مغز مطرح می کنند:

روش برخورد افقی با متمایز کردن:

• مغز اولیه
• مغز لمبیک
• کورتکس

روش برخورد عمودی با متمایز کردن:

• سمت راست مغز
• سمت چپ مغز

ویژگی های نیمکره راست مغز :

– سمت چپ بدن را هدایت می کند.

– مرکز درک تصاویر و مقررات است.

– درک رنگ و لحن صدا در این قسمت است .

– قدرت تشخیص چهره ها را دارد.

– قدرت حل معما را دارد.

– تخیل و خواب در این ناحیه است.

– قدرت خلاقیت و کشف کردن دارد.

– ویژگی های زنانه دارد.

– ورزش و حرکات موزون بدن در این ناحیه است.

– استعداد موسیقی در این قسمت است.

– حس لامسه و درک اشیاء به صورت سه بعدی در این قسمت است.

– جهت یابی توسط این قسمت مغز صورت می گیرد.

– با هنرهای نقاشی و طراحی سروکار دارد.

– مرکز احساسات و عشق و دوست داشتن دیگران است.

– ادراکات آن کل نگراست.

– قدرت نظم و طبقه بندی ندارد.

– قدرت درک ریاضیات و فلسفه را ندارد.

– مهارت مدیریت را بلد نمی باشد.

– خلاقیت و ذوق هنری دارد.

راه های تقویت نیمکره راست:

– به مسائل به صورت کلی نگاه کنید نه جزئی .

 – سؤال های اگر و یا آنگاه را بپرسید و پاسخ های متفاوت پیدا کنید.

– به خود مجال خیال بافی و فکرهای تخیلی بدهید.

– از گردش در طبیعت لذت ببرید و به اصوات و رایحه ها توجه کنید.

– بازی های فکری داشته باشید.

– یادگیری را همیشه با کشیدن شکل و طرح انجام دهید.

– نقاشی و طراحی را بیاموزید.

– رمان بخوانید و داستان را به شکل تصویر در ذهن مرور کنید.

– بیشتر نگاه و مشاهده کنید تا اینکه فقط گوش فرا دهید.

– تصویر آرزوهای خود را در آینده ببینید.

– به دنبال ارتباطات بین افراد و اشیاء و موضوعات باشید.

– بچه گانه فکر کنید و حس زیبا شناسی خود را تقویت کنید.

– در تحقیقات و کارها , قدرت ریسک داشته باشید.

– در رساندن مطلب به دیگران یا درس خواندن از مثال یا استعاره استفاده کنید.

– دیگران را دوست بدارید , احترام بگذارید و تشکر کنید.

ویژگی های نیمکره چپ مغز :

– قسمت راست بدن را کنترل می کند.

– ریاضیات و فلسفه را دوست دارد.

– نظم و طبقه بندی کردن را دوست دارد.

– همیشه منطقی و تحلیل گر با کارها برخورد می کند.

– با تنوع در زندگی مخالف است.

– مرکز به خاطر سپردن کلمات و اعداد است.

– مرکز حرف زدن و دستور زبان و ترتیب کلمات است.

– ویژگی مردانه دارد.

– با جزئیات سرو کار دارد.

– از انتقاد دیگران هراسان است.

– پردازش اطلاعات وطبقه بندی را به عهده دارد.

– عجول است و حوصله ندارد.

– هر چیز را فقط با حرف زدن توضیح می دهد و قدرت توضیح مطالب با مثال و شکل را ندارد.

– قدرت تخیل ندارد.

– استعداد موسیقی و نقاشی ندارد.

– قدرت خلاقیت و کشف ندارد.

راه های تقویت نیمکره چپ:

– جدول حل کنید.

– کارهای هر روز را با جزئیات مشخص یادداشت کنید و برنامه ریزی داشته باشید.

– زمان مطالعه و درس خواندن , خلاصه برداری کنید.

– سعی کنید هنگام گوش دادن , مطالب را به حافظه بسپارید.

– افکار منطقی را تقویت کنید.

–  برای انجام کارها آن ها را به مراحل کوچک تر تقسیم کنید و مرحله به مرحله کارها را انجام دهید.

– مطالعات ریاضیات و فلسفه را جزو برنامه های خود قرار دهید.

–  بازی شطرنج و پازل را تمرین کنید.

– مهارت های مدیریتی را بیاموزید.

–  در طبیعت برای لذت بردن بیشتر از حس شنوایی استفاده کنید.

– سخنوری و کنفرانس دادن را تمرین کنید.

به دلایل زیر نمی توان کارکرد هر نیمکره مغز را به صورت جداگانه و بدون ارتباط با یکدیگر در نظر گرفت:

– عدم تقارن نیمکره ها مطلق نیست بلکه یک امر درجه ای است.

– نواحی مختلفی در مغز هست که باید فعالیتشان در هم ادغام شود.

پروفسور مکوتو شیچیدا  عنوان می دارد  که انسان  می تواند دارای کیفیتهایی از هر دو نیمکره باشد و این نیمکره ها به طور رضایت بخشی عمل کنند.

اعمال تفسیری عمومی منطقه ورنیکه (با محتوا و معنای کلام ارتباط  دارد)  و شکنج زاویه ای ( تحتانی ترین بخش قسمت خلفی لوب آهیانه ای است که بلافاصله پشت منطقه ورنیکه قرار دارد و از عقب به مناطق بینایی لوب پس سری نیز متصل می شود و یک منطقه ی ارتباطی بینایی است)  و نیز اعمال نواحی تکلم و کنترل حرکتی معمولا در یک نیمکره مغز نسبت به نیمکره ی دیگر بیشتر تکامل یافته اند بنابراین به این نیمکره،نیمکره غالب می گویند.در حدود ۹۵ درصد افراد،نیمکره ی چپ،نیمکره ی غالب است.حتی هنگام تولد،منطقه ای از قشر که در نهایت تبدیل به منطقه ورنیکه می شود در بیش از نیمی از نوزادان در نیمکره چپ ۵۰ درصد بزرگتر از نیمکره ی راست است.لذا فهم این مطالب آسان است که چرا ممکن است سمت چپ نسبت به سمت راست غالب گردد.اما اگر به دلیلی این منطقه ی سمت چپ مغز در اوایل کودکی آسیب دیده یا برداشته شود،سمت مقابل ویژگی های غالب پیدا می کند احتمالا به این خاطر که قسمت خلفی لوب گیجگاهی سمت چپ در زمان تولد معمولا اندکی بزرگتر از سمت راست است،بطور طبیعی از سمت چپ بیشتر از سمت راست استفاده می شود.سپس به خاطر تمایل به جلب توجه به منطقه بهتر تکامل یافته،سرعت یادگیری در آن نیمکره از مغز که زودتر شروع به کار می کند، به سرعت افزایش می یابد، در حالی که در سمت مقابل که کمتر مورد استفاده قرار گرفته، یادگیری در حد جزیی باقی می ماند.لذا،سمت چپ به طور طبیعی نسبت به سمت راست غالب می گردد.

اگرچه مناطق تفسیری لوب گیجگاهی و شکنج زاویه ای و نیز بسیاری از مناطق حرکتی،معمولا در نیمکره ی چپ از تکامل زیادی برخوردار هستند،این مناطق، پیام های حسی را از هر دو نیمکره دریافت کرده و همچنین قادرند فعالیت های حرکتی را در هر دو نیمکره کنترل کنند.برای این منظور،این مناطق برای ارتباط بین دو نیمکره، عمدتا از مسیرهای فیبری جسم پینه ای استفاده می کنند.این سازماندهی واحد که ورودی و خروجی های آن متقاطعند، مانع تداخل اعمال دو قسمت مغز می گردد.

یکی از شیوه هایی که در برنامه ی آموزشی وو وی تائو از اهمیت بسزایی برخوردار است، تمرین چی سائو با چشمان بسته است.این حالت یکی از فوق العاده ترین روش ها جهت فعال شدن مغز در حال استراحت و با فعالیت کم می باشد و هنرجویان برای کاهش حواس پرتی و تمرکز بالاتر، معمولا چشمانشان را با پارچه ای می بندند.

این شکل تمرین در نگاه نخست  ممکن است اندکی غیر طبیعی به نظر آید اما این مهارت صرفا شکلی از توانایی ذاتی و شکلی از تمرین ذهنی است  که در راستای قویتر شدن مغزانجام می گیرد .

مغز اعمال متعددی را به طور همزمان انجام می دهد؛ بنابراين بايد  هربخش مغز به طورهمزمان قادر به دريافت و ايجاد اجزاء و كل  باشد؛ بنابراين بايد از جدا كردن اطلاعات از زمينه آن پرهيز كرد و با استفاده از استراتژيهای متنوع محتوا را ارائه كرد؛ ازقبيل فعاليتهای فيزيكی، فرصت يادگيری فردی، تعاملهای گروهی (یکی ازاهداف مهم برگزاری سمینارها در هنر وو وی تائو،تعامل گروهی است)، فعاليتهای هنری و موسيقی. فعاليتهای طراحی شده بايد نيازمند تعامل و ارتباط با تمام مغز باشند.

آموزش تمام مغز مستلزم فعاليتهای آموزشی بسيار متنوعی است؛ در حال حاضر اغلب كارهای آموزشی منجر به تحريك نيم كره چپ مغز می شود و به عبارتی نيم كره راست مغز مورد غفلت قرار می گيرد. پژوهشهای مغز بر اين موضوع دلالت دارند كه فعاليتهای هنری وموسيقی ( در هنر وو وی تائو یکی از برنامه هایی که برای هنرجویان شالبند نارنجی تعریف شده است فرا گیری موسیقی است) می تواند ميان دو نيم كره مغز ارتباط برقرار كند و به حفظ كليت مغز ياری رساند.
دکتر یاناگی ساوا Yanagi Sawa مغز شناس ژاپنی که برای نخستین بار در جهان عملکرد نیمکره های مغز را بررسی کرده و نشان داد که نیمکره ی چپ مغز واحد حساب و منطق و نیمکره ی راست واحد زیبا شناسی و درک احساسات است و در افراد چپ دست نیمکره ی راست بر چپ غالب است و در افراد راست دست ، نیمکره ی چپ مغز بر نیمکره ی راست غالب است ، یعنی افراد چپ دست قادرند مسایل ریاضی و منطق را با دید زیباشناسی بنگرند و افراد راست دست قادرند موسیقی و هنر را با دید ریاضیاتی درک کنند ؛
این دکتر ژاپنی به این نظر مهر تایید زده است ، آزمایش های وی روی بیش از  ۱۲۰۰ کودک با ضریب هوشی کم تر از ۷۰ نکات بسیار جالبی از توانایی تکامل فوق العاده ی انسان حکایت دارد ، ایشان اثبات کردند که در کودکانی که ضریب هوشی کمی دارند ، اگر از کودکی به آنان آموزش های ویژه ای داده شود که موجب فعالیت هر دو نیمکره به طور همزمان شود ( معمولا نیمکره ها مستقل از هم دیگر عمل می کنند – در عین هماهنگی) نظیر زدن ۲ توپ به زمین با هر دو دست و یا گرداندن میله های فلزی بین انگشتان مختلف که هم زمان در هر دو دست انجام گردد ، این گونه فعالیت هایی توانست با هماهنگ کردن کامل نیمکره های مغز این کودکان نه تنها بر کمبود ذهنی آنان فایق آمد ، بلکه آن ها را قادر ساخت مانند افراد عادی و حتی بیش از آن بتوانند در زندگی روزمره فعالیت داشته باشند .مشاهده می کنید که ضریب هوشی امری متغیر بوده و بطور کامل تحت تاثیر وراثت نیست ، بلکه با محیط  نیز در ارتباط است و می توان آن را با تغذیه ی مقوی ( شامل ویتامین ها و پروتئین های لازم برای عملکرد صحیح یاخته های مغز) و هم چنین تمرین های مناسبی همچون چی گونگ تقویت کرد و حتی به میزانی بیش از آن چه در وراثت وجود دارد ، رسانید.

فرم های وو وی تائو نیز به دلیل اینکه توسط  هر دو دست اجرا می گردند  و بطور کلی هر دو قسمت بدن را درگیر می کنند، می توانند علاوه بر هماهنگ نمودن هر دو نیمکره ی مغز، توانایی های نهفته هنرجو را نیز آشکار نموده و رشد دهند و همچنین  فراموشی را که احتمال وقوع آن در سنین بالا وجود دارد به حداقل ممکن برسانند.

نكته بسيار مهم  دیگر که تاثیر گذار بودن برنامه های آموزشی این هنر اصیل چینی را بر عملکرد مغز آشکار می کند و مهر تایید برصحت  آن می زند این است که افراد نابغه و كساني كه در جهان تحولات بزرگي را ايجاد نموده‌اند هر دو نيمكره مغزشان داراي فعاليت فراوان بوده و به همين خاطر توانسته اند به جهان هستي نگاه كاملي داشته باشند و نتيجه اعمالشان نيز بسيار موفقيت‌آميز بوده است و اين موضوع مهم به ما اين نكته ظريف را هديه مي‌دهد كه: « ما بايست هر دو نيمكره مغزمان را فعال كنيم».

تاریخ نشان می دهد که انیشتن که دانشمند بزرگ زمان  خویش بود در ریاضیات مر دود شده و به خاطر رویایی  بودن ازمدرسه اخراج گردیده است. به عقیده انیشتن تئوری نسبیت جلو میز او نبود بلکه یک روز تابستان که روی تپه ای خفته بود همان طور که چشمانش نیمه  باز نگاه می کرد خورشید در میان مژدگان او علامت می داد  و به هزاران اشعه تقسیم می شد. انیشتن از اینکه می توان روی این اشعه نور سوار شده و در تصورات خویش سفری به دور دنیا کرد  تعجب می نمود . که تصوراتش او را به جایی برد که تمرینات  اولیه  فیزیکی به او می گفت که نباید برود. با وجود این او به طرف تخته سیاهش رفت و با استفاده از  ریاضیات برای توضیح چیزی که مغز به او گفته بود حساب کرد. با نگاه به عقب می توانیم ببینیم که او با هر دو قسمت مغز تا درجه ای استثنایی استفاده می کرد. از قسمت راست مغزش  سفر جالب و زیبای خیالی و از قسمت چپ مغزش فیزیک و ریاضی، برای ساختن چهارچوبی برای تصوراتش ، و ترکیب این دو  او  را با یکی از مهمترین تئوریهای زمان آشنا کرد.

تمرینات  چی گونگ به روش وو وی تائو که شامل سرفصل هایی مانند: مدیتیشن،تجسم خلاق وتمرینات تنفسی می باشد، در پرورش و توانمند سازی نیمکره های مغز نقش بسزایی را ایفا می کند.

يادگيري حركتي مي تواند ازيك نيمه بدن به نيمه ديگر منتقل شود. این شكل از يادگيري اصطلاحاً انتقال دوجانبه  ناميده مي شود.نتایج  بررسی های محققان نشان می دهد که هر یک از ما بطور  پتانسیلی هم هنرمندیم و هم دانشمندیم و اگر در مواردی احساس ناتوانی می کنیم این بخاطر آن نیست که بطور ارثی  قادر نیستیم بلکه یک طرف از مغزمان  فرصت کافی برای تکامل مانند طرف دیگر نیافته است.

گردآورنده : سی فو آیت شایان فر- ششم آذر ۹۴